Θεματική Ενότητα 2: Το ζήτημα της θρησκείας στη σύγχρονη Ευρώπη

ΤΑΞΗ Γ':20017-18

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΉ ΕΝΟΤΗΤΑ 2

Το ζήτημα της θρησκείας στη σύγχρονη Ευρώπη

I. Η θρησκεία στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Ευρώπης

1. Θρησκευτική ανθρωπογεωγραφία της Ευρώπης

2. TPS: Διαβάστε τα κείμενα της ενότητας και καταγράψτε αυθόρμητα τρεις προτάσεις για τη στάση των Ελλήνων πολιτών

3. Εμπνευσμένοι από τα λόγια του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου και του αντιπροέδρου Ταγιάνι, γράψτε ένα κείμενο- επιστολή που να απευθύνεται στους μαθητές του σχολείου σας.

II. Η Ευρώπη σήμερα: Τάσεις και στάσεις απέναντι στη θρησκεία 

Δημιουργήστε μία αφίσα ή ένα κολλάζ μηνυμάτων με θέμα φαινόμενα αντιχριστιανισμού, αντισημιτισμού ή ισλαμοφοβίας στη σύγχρονη εποχή.

Βασίλης Γκιολές

BRAINSTORMING: ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ

Καταγράψτε σε μία στήλη επιχειρήματα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά του φονταμενταλισμού και σε μία πλαϊνή στήλη τα δικά σας σχόλια.

«Βιούμεν σήμερον έξαρσιν νοσηρών φαινομένων βίας εν ονόματι του Θεού. Αι εκρήξεις φονταμενταλισμού εις τους κόλπους των θρησκειών κινδυνεύουν να οδηγήσουν εις την επικράτησιν της απόψεως ότι ο φονταμενταλισμός ανήκει εις την ουσίαν του θρησκευτικού φαινομένου. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο φονταμενταλισμός, ως "ζήλος Θεού, αλλά χωρίς τη σωστή γνώση" (Ρωμ. 10, 2), αποτελεί έκφρασιν νοσηράς θρησκευτικότητος. Ο αληθής χρι στιανός, κατά το πρότυπον του σταυρωθέντος Κυρίου, θυσιάζεται και δεν θυσιάζει, και δια τον λόγον αυτόν είναι ο αυστηρότερος κριτής του οποθενδήποτε προερχομένου φονταμε- νταλισμού. Ο ειλικρινής διαθρησκειακός διάλογος συμβάλλει εις την ανάπτυξιν αμοιβαίας εμπιστοσύνης, εις την προώθησιν της ειρήνης και της καταλλαγής. Η Εκκλησία αγωνίζεται δια να καταστήση αισθητοτέραν την «άνωθεν ειρήνην» επί της γης. Η αληθινή ειρήνη δεν επιτυγ- χάνεται με την δύναμιν των όπλων, αλλά μόνον δια μέσου της αγάπης, ήτις «δε ζητεί το συμ- φέρον της» (Α’ Κορ. 13, 5). Το έλαιον της πίστεως πρέπει να χρησιμοποιήται δια να απαλύνη και να θεραπεύη τας παλαιάς πληγάς των άλλων και όχι να αναρριπίζη νέας εστίας μίσους».

 Εγκύκλιος της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Κρήτη, 2016

Σε χαρτί του μέτρου ζωγραφίστε το περίγραμμα μιας ανθρώπινης μορφής που αναπαριστά έναν φονταμενταλιστή και αναρτήστε την στον τοίχο. Στο εσωτερικό της φιγούρας γράψτε σκέψεις και συναισθήματα της φιγούρας και έξω από περίγραμμά της γράψτε σκέψεις και συναισθήματα τρίτων για τη φιγούρα. Εκφράστε διαδοχικά: σκέψεις δικές σας, αλλόθρησκων ανθρώπων, φονταμενταλιστών από άλλους θρησκευτικούς χώρους 

III. Ο σεβασμός του άλλου στο Χριστιανισμό

ii. Ο διάλογος του Χριστού με τη Σαμαρείτισσα (Ιω.4, 1-42)

TPS: Ποια σημεία του ευαγγελικού αποσπάσματος δείχνουν ότι ο Ιησούς Χριστός σεβάστηκε τον "άλλο"; 

 Μελετήστε τον πίνακα της συνάντησης του Ιησού Χριστού με τη Σαμαρείτισσα και προσπαθήστε να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα Τι μπορεί να αντιλαμβάνεται, να σκέφτεται ή να νοιώθει η γυναίκα; Τι θα μπορούσε ίσως να γνωρίζει ή να πιστεύει; Τι είναι αυτό για το οποίο πιθανόν να νοιάζεται και τι να φροντίζει;

Ιησούς και Σαμαρείτισσα,

 αγνώστου Αφρικανού καλλιτέχνη

Ιησούς και Σαμαρείτισσα, αγνώστου Αφρικανού καλλιτέχνη

IV. Ο σεβασμός του άλλου στις θρησκείες του κόσμου

i. Ισλάμ: Το Κοράνιο προτρέπει σεβασμό προς τους λαούς της Βίβλου και το ανθρώπινο πρόσωπο

ii. Ινδοϊσμός και Βουδισμός: Ανοχή απέναντι στις ποικίλες θρησκευτικές εκφράσεις

«Στη Θρησκεία δεν υπάρχει καταναγκασμός. Διότι η Αλήθεια έχει ξεχωριστεί ολοφάνερα απ’ την Πλάνη».

 Κοράνιο, Σούρα 2, 256 

«Πες (ω Μουχάμμεντ): «Ω! Λαέ της Βίβλου! Ελάτε μαζί να συμφωνήσουμε για τις διαφορές ανάμεσά μας, ώστε να μη λατρεύουμε παρά μόνο τον ΑΛΛΑΧ. Και να μην εξομοιώνουμε τίποτε μ’ Εκείνον, κι ας μη στήσουμε ανάμεσά μας, κυρίους ή προστάτες, εκτός απ’ τον ΑΛΛΑΧ». Αν όμως δεν θελήσουν να συμμορφωθούν, τότε να πείτε: Να είστε μάρτυρες, ότι εμείς είμαστε Μουσουλμάνοι»».

 Σούρα 3, 64 

«Όλοι τους δεν είναι όμοιοι. Ανάμεσα στους οπαδούς της Βίβλου, υπάρχει μια μερίδα όρθια (για το σωστό) απαγγέλουν τα Εδάφια (του Βιβλίου) του ΑΛΛΑΧ, κατά την νύχτα και γονατίζουν λατρεύοντας. Πιστεύουν στον ΑΛΛΑΧ και την Έσχατη Μέρα, παραγγέλουν ό,τι είναι σωστό κι απαγορεύουν ό,τι είναι λάθος. Συναγωνίζονται στην αγαθοεργία. Αυτοί είναι στην τάξη των δικαίων». 

Σούρα 3, 113 – 114

 «Και μη φιλονικείτε με τους οπαδούς της Βίβλου, εκτός αν πρόκειται για απλή συζήτηση. Κι εκτός μ’ εκείνους που αδικούν (κι είναι παραστρατημένοι) ανάμεσά τους. Και να πείτε: «Πιστεύουμε στην Αποκάλυψη που έχει σταλεί σ’ εμάς και σ’ αυτή που έχει σταλεί σ’ εσάς. Ο Θεός μας και ο Θεός σας είναι Ένας. Κι εμείς σ’ Αυτόν έχουμε υποταχθεί (στη θέλησή του – στο Ισλάμ)»». 

Σούρα 29, 46

 «Η μομφή είναι μόνο ενάντια σ’ αυτούς που αδικούν τους ανθρώπους, και αυθαδέστατα παρανομούν στη γη, (αψηφώντας) το ορθό και το δίκαιο. Αυτοί –οπωσδήποτε– θα έχουν επώδυνα βασανιστήρια. Κι όποιος υπομένει και συγχωρεί, αυτό βέβαια είναι μια άσκηση θαρραλέας θέλησης κι αποφασιστικότητας στη σωστή κατεύθυνση των υποθέσεων». Σούρα 42, 42-43

 «Πες: Άπιστοι, δεν θα λατρέψω ό,τι λατρεύετε, δεν θα λατρέψετε ό,τι λατρεύω, δεν λατρεύω ό,τι λατρεύετε, δεν λατρεύετε ό,τι λατρεύω. Εσείς έχετε τη θρησκεία σας κι εγώ τη δική μου».                                          

Σούρα 109, 1- 6

 Πώς εκφράζεται η έννοια του σεβασμού στον θρησκευτικά «άλλο» στα παραπάνω κείμενα του Κορανίου; Καταγράψτε τις απαντήσεις σας στο τετράδιο ατομικά και στη συνέχεια συζητήστε τις ομαδικά.

Εντοπίστε και καταγράψτε τις απόψεις των θρησκειών για το θέμα της συμβίωσης με τον "άλλο". Δημιουργήστε μια αφίσα με επιλεγμένες αναφορές και παρουσιάστε την στην ολομέλεια της τάξης.

Ένας χριστιανός ταξιδεύει για πρώτη φορά στις χώρες της Ανατολής. Εκεί μαθαίνει πράγματα που δεν ήξερε για τον Ινδοϊσμό και το Βουδισμό, όπως αυτά που αναφέρονται στα κείμενα της ενότητας IV.ii. Στο ημερολόγιό του σημειώνει "εντυπώσεις" για τα θέματα αυτά. Εάν ήσασταν στη θέση του, τι θα γράφατε στο ημερολόγιό σας;

V. Προσπάθειες των θρησκειών για διάλογο και συνύπαρξη

 

Εικόνες

1. Συνάντηση θρησκευτικών ηγετών του κόσμου, Ασίζη 2011

2. Διαθρησκειακή συνάντηση με θέμα την εξάλειψη της δουλείας, Ρώμη, 2014

3. Συνάντηση  Οικουμενικού Πατριάρχη, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάπα Ρώμης, Λέσβος, 2016

3. Επιλέξτε μια από τις φωτογραφίες της ενότητας και προσπαθήστε να απαντήσετε στα ερωτήματα: Τι μπορεί να σκέφτονται ή να νοιώθουν τα εικονιζόμενα πρόσωπα; Τι θα μπορούσε να γνωρίζουν ή να πιστεύουν; Τι είναι αυτό για το οποίο πιθανόν να νοιάζονται ή να φροντίζουν;